POLİKİSTİK OVER SENDROMU (PKOS)

Genellikle 30 yaş altındaki kadınlarda oldukça sık rastlanan bir hastalık olan Polistik Over Sendromu, yumurtaların irileşmesi ve bir çok küçük kist oluşumu ile ayırt edilmiş olup kişide bir takım hormonal problemlere zemin hazırlayan ve günümüzde nedeni hala bilenmeyen bir sendromdur. PKOS olan kişilerde; tüylenme (hirsutism), obesite (normalden fazla kilo), sivilce, adet gecikmeleri (oligomenore) ve yumurtlamanın düzgün olmaması (anovulasyon) sonucunda olan kısırlık gibi problemler olmaktadır. PKOS sendromunda; beyindeki hipofiz bölümünden salgılanan ve yumurtalık hormon üretimi düzenleyen hormonlar arasındaki denge bozulmuş olur. Sonuç olarak yumurtalığın hormon üretiminde anormal saptalamalar ve yumurtlamada problemler olmaktadır.

Hastalığın diğer bir olgusu yumurtlama olmaması sonucunda progesteron hormonu üretimi olmamakta ve estrojen hormonu tek başına salgılanmaktadır. Hormonun tek başına salgılanması rahim kanseri riskini artırabilmektedir.

POLİKİSTİK OVER SENDROMUNUN EN ÖNEMLİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Bir çok sayıda kist içeren over dokusunda ( tipik polistik overler ), uzun süre yumurtlama olmamasının sonucunda meydana gelmektedir. Normal kadınların %25'nde overlerde inci tanesi gibi dizilmiş follikül kistleri görülmektedir. Bu ultrasonografik bulgu doğum kontrol hapı kullanan kadınların %14'ünde izlenmiştir. Bu durumda PKOS görüntüsü tanı koymak için yeterli olmamaktadır. Kısırlık, kalp-damar hastalıkları riskinde artış, tüylenme artışı, saç dökülmesi, sivilce, adet düzensizliği ve insülin artışı olan kadınlarda şeker hastalığı riskinde artış gibi rahatsızlıklar uzun süre yumurtlamanın olmamasına neden olabilmektedir.

POLİKİSTİK OVER SENDROMU NE ZAMAN ORTAYA ÇIKAR?

İlk defa ergenlik döneminde görülen adet kanamalarının başlaması ile PKOS tanınır. Üreme çağındaki bütün kadınlardan %3-%5'ini etkilemektedir. Ergenlik döneminde adet düzensizliklerini en çok uyarandır ve hemen hemen hastaların %75'inde görülmektedir. Seyrek adet görme ve düzensizlik en sık rastlanılan belirtilerdir. Zaman zaman hiç adet görememe olabilmektedir. Bu düzensiz yumurtlama bir bozukluğun işaretçisidir. Yeni adet görmeye bailayan kızlarda bu tür bozukluklar yaklaşık 2 yıl boyunca normalde de görülebilmektedir. Doğum kontrol hapı gibi düzenleyice hapların kullanılması Polikistik Over Sendromu tanısını biraz daha geciktirebilmektedir.

POLİKİSTİK OVER SENDROMUNUN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Hastalarda genelde belirti olarak kısırlık (infertilite), adet düzensizliği, yağlı cilt, sivilce, tüylenmede artış görülmektedir.

POLİKİSTİK OVER SENDROMU TEŞHİSİ NASIL KONUR?

En önemli teşhis yöntemlerinden bir tanesi vajinal ultrasonografi incelemesidir. PKO (polikistik over) ultrasonografide yumurtalıkların görüşünü ifade eden bir tanımdır. Polikistik over sendromu ile karıştırmamalıdır. Çoğu kadının ultrasonografik göürntüsü polistik olabilir fakat hormonal değerler ve klinil tablo tamamen normaldir. Genel popülasyonda kadınların %20'sinde polistik görünüşlü yumurtalıklar vardır. PKOS ise bir belirtiler grubudur. Hastalığı (patoloji) ifade eder. PKO ve PKOS iki farklı tanımdır.

Her adet düzensizliği olana PKOS tanısı koyma eğilimi çok güçlüdür. Fakat yapılan araştırmalar bu teşhisin konulabilmesi için; erkek tipi tüylene veya kanda erkeklik hormonlarının yüksek olması olarak erkek hormonu yüksekliğinin gösterilmesi, adet düzensizliği veya adet almama ve ultrasonda küçük foliküllerin çok sayıda ve kolye görüntüsü kenarda toplanmış olması gerektiğini göstermektedir.

Polistik over sendromunda tedavinin amacı; insülin direnci sonrasında çıkabilecek hastalıkları önlemek, dolaşımdaki erkeklik hormonunu azaltmak, gebelik istemine yönelik tedavi, rahim iç tabakası korunması ve normal kilonun korunmasını sağlamaktır. Her kadında belirtiler ve şiddeti farklılık gösterebilmektedir ve tedavi yöntemleri ona göre belirlenmektedir.